Toen ik onlangs in een gesprek met een tunnelbouwer hoorde hoe zij tegenwoordig bepaalde constructies met enkele centimeters speling door satellietnavigatie controleerden - zij gebruikten een ander woord, maar zo noem ik het maar gemakshalve - moest ik terugdenken aan de tijd dat ik als 4e Stuurman twee keer per dag een sterbestek moest maken. Ik weet niet of het woord sterbestek grammaticaal juist is, mijn spellingcontrole kent het niet maar zo werd het genoemd.

Verder heb ik er niet bij stilgestaan, maar toen ik in november met het oog op Sint-Nicolaas en de kerstdagen in mijn oude spullen zocht of er iets was, waarmee ik onze kleinkinderen kon vermaken, vond ik onverhoeds twee schriften met sterbestekken. Ik was totaal vergeten dat ik die ooit had bijgehouden. Al bladerend kwam alles weer boven: met de 1e Stuurman op het schavotje de sterren selecteren om zo gespreid mogelijk over de horizon je keuze te maken, daarna met je sextant de hoogten bepalen en dan achter de 1e Stuurman weer naar beneden op weg naar de tijdmeter, hardop tellend eenentwintig, tweeëntwintig, drieëntwintig, enz. Ik bezit inmiddels wel een van de laatste trommelsextanten door Carl Zeiss Jena gefabriceerd, maar zo'n mooi instrument heb ik beroepsmatig nooit gehad!

Ik heb willekeurig een bladzijde uit het schrift genomen en hier enigszins verkleind afgedrukt; ik geloof dat alle zaken die van belang waren erop vermeld worden, maar ik moet bekennen dat ik het meeste niet meer thuis kan brengen. Andere ex-stuurlieden wel?

Ik verbaasde mezelf dat het woord Sidereal Hour Angle (SHA) zo prompt in mijn herinnering terugkwam. Hoewel, ik denk dat ik hiervoor toch wel een verklaring heb. Op de terugreis hadden we vanaf Calcutta zelfs twee passagiers op de Laurenskerk, die veel belangstelling hadden voor de nautische zaken en bij wie konden ze dan beter terecht als de 1e Stuurman? Deze probeerde zelfs het begrip SHA aan hen uit te leggen, maar sprak het woord' angle' uit als' angel '. Zelfs deze passagiers begrepen dat hier iets niet klopte.

Voor de goede orde: het betreft een reis met de Laurenskerk in de Bengalen-Burma Lijn, 24.01.1954 vertrokken uit Rotterdam. Het bestek komt uit in de Arabische Zee, in de buurt van India.